धेरै आमाबाबुले आफ्ना किशोर अवस्थामा पुग्न लागेका बच्चाहरूमा तनाव र डिप्रेसनको गुनासो गर्छन् । यस उमेरमा पुगेका बालबालिका न त आफ्ना समस्या अभिभावकलाई बताउन चाहन्छन् न त आफैँ समस्याबाट बाहिर निस्कन सक्छन् । यस्तो अवस्थामा डिप्रेसन र चिन्ताले उनीहरूको व्यक्तित्व, पढाइ र सामाजिक जीवनलाई असर गर्छ ।
हेल्थलाइनका अनुसार किशोरावस्थामा डिप्रेसनका लक्षणहरू पहिचान गर्न धेरै कठिन हुन सक्छ। तिनीहरूको उमेर परिवर्तनको कारण अक्सर लक्षणहरू सही रूपमा पहिचान गर्न गाह्रो हुन सक्छ।
अमेरिकन चाइल्ड एण्ड एडोलेसेन्ट साइकियाट्रीका अनुसार किशोर बालबालिकामा डिप्रेसनको लक्षण पहिचान गर्न केही विशेष लक्षणहरू छन्। उदाहरणका लागि, दुःखी हुनु, चिढचिढा हुनु, हरेक कुरामा रुनु, भोक नलाग्नु, तौल बढ्नु, रमाइलो गतिविधिमा पनि चासो नदेखाउनु आदि।
यसबाहेक सधैँ बोर हुनु, ऊर्जाको कमी, एकाग्रताको कमी, अपराधबोध, असहाय महसुस, सुत्ने बानीमा ठुलो परिवर्तन, आफूलाई हानि गर्ने कुरा गर्ने, साथीभाइसँग टाढा रहनु, विद्यालयको गतिविधिमा सहभागी नहुने जस्ता लक्षणहरू छन् ।
यसबाहेक विद्यालयको कमजोर प्रदर्शन उनीहरूको समस्याको कारण बनेको छ । यति मात्र होइन कोठामा एक्लै बस्नु वा अन्यसँग दुर्व्यवहार गर्नु आदि पनि किशोरकिशोरीमा डिप्रेसन र एन्जाइटीका लक्षण हुन् ।
किशोरकिशोरीको जीवनशैलीमा परिवर्तन ल्याएमा यस्ता लक्षणबाट बचाएर सकारात्मक बनाउन सकिन्छ र समस्याबाट बाहिर निस्कन मद्दत गर्न सकिन्छ । यदि उनीहरूलाई जबरजस्ती बिना बिहान व्यायाम गर्ने बानी बसालियो भने उनीहरूको शरीरमा ‘फिल गुड’ हर्मोन सक्रिय रहन्छ र उनीहरूको मुड दिनभर राम्रो बन्ने अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ।
पर्याप्त निद्रा नपुग्दा पनि किशोर किशोरीहरूले मानसिक रूपमा संघर्ष गर्न थाल्छन् भन्ने अनुसन्धानले देखाएको छ । यसका लागि उनीहरूलाई राति सही समयमा सुत्न दिनु आवश्यक छ र कम्तीमा ८ देखि ९ घण्टा सुत्न सल्लाह दिनुपर्छ । यसका साथै उनीहरूको खानपानमा पनि ध्यान दिनु जरुरी हुन्छ । खानामा चिनी र प्रशोधित खाना वा बोसोको मात्रा सकेसम्म कम गर्नु विज्ञको सुझाव छ ।
यसका साथै अभिभावकले पनि केही कुरालाई ध्यानमा राखेर तनाव दिनु हुँदैन । यति मात्र होइन बालबालिकालाई उनीहरूबाट अपेक्षा राख्ने बताउनुहोस् तर पूरा नभएमा निराश हुनुपर्ने आवश्यकता छैन, आवश्यक परेमा सहयोग माग्न नहिचकिचाउन सुझाव दिनुहोस् । मानिससँग राम्रो सम्बन्ध कायम राख्ने, जीवन सरल राख्ने बानीको विकास गर्न सिकाउनुहोस् । तर यदि यसले मद्दत गर्दैन भने तपाईं ले डाक्टरलाई सम्पर्क गर्नुपर्छ।
